Nieuw begin
In de afgelopen weken ben ik eindelijk weer onderdeel geworden van de arbeidsbevolking en ik moet eerlijk zeggen dat het best vermoeiend is. Zo langzamerhand was ik in het tempo van een pensionado terechtgekomen en kon ik gemakkelijk mijn dagen vullen met huishoudelijk werk, boodschapjes, lezen, schrijven en af en toe een dagje in de winkel werken. Maar nu ben ik weer volop in de running en mag ik als 'oudje' tussen voornamelijk jonge meiden lekker aan het werk in de kinderopvang. Er gaat een wereld voor me open, vooral ook een digitale wereld. Bijna dertig jaar geleden maakte ik als jonge moeder zelf gebruik van de kinderopvang en was alles heel eenvoudig. Bij het ophalen van mijn kroost kreeg ik aan het einde van de dag een schriftje mee waarin de juf een kort verslag had gemaakt van de dag van mijn spruit: lief gespeeld, flesje gedronken, alles ging goed en verder geen bijzonderheden. Wie schetst mijn verbazing als ik deze week ijverig begin met de online cursussen die mijn werkgever voor mij heeft klaarstaan en daar het volgende lees: dit zijn de drie verboden zinnen die je niet mag gebruiken in de dagrapportage van de kinderen. Let op: 1. ‘alles is goed gegaan’. 2. ‘geen bijzonderheden’ en 3. ‘heeft lekker gespeeld’. Het is ABSOLUUT niet de bedoeling dat deze zinnen in het verslag van de kinderen worden geschreven.
Ja, in de digitale wereld van 2023 gaat het er heel anders aan toe dan in 1995. Ieder hapje, sapje, poepje en dutje wordt vermeld op de tijdlijn van het kind, liefst met zoveel mogelijk leuke foto’s erbij. De ouders kunnen via het ouderportaal inloggen en zo de hele dag volgen wat er bij het kindje in en uit gaat en wat er zoal wordt gedaan. Poeh, die luiers verschonen en dat flesje erin dat lukt me allemaal prima en voor ‘in de maneschijn’ zingen draai ik ook mijn hand niet om. Maar iedere keer de laptop op tafel en alle gebeurtenissen meteen rapporteren is natuurlijk een ander verhaal. Gelukkig is er de online training waar mij in Jip en Janneke taal word uitgelegd hoe je alles moet invoeren en opslaan en onder welke knop je het kunt vinden. En natuurlijk zijn mijn lieve jonge collega’s heel behulpzaam als ik per ongeluk toch op de verkeerde knop druk en het hele programma verdwenen is, want daar ben ik heel goed in. Zo is het me ook gelukt om het blog van vorige keer (16 juli) weg te toveren op de website, zomaar ineens foetsie! Sorry voor diegene die het nog wou lezen, ik kan het nergens meer vinden. In ieder geval heb ik vorige week op mijn werk maar één keer een verkeerde broek bij iemand aangetrokken omdat ik dacht dat Pietje Jantje was en ben ik ook rustig gebleven toen er ’s morgens tussen half 8 en 8 uur zes baby’s tegelijk werden binnen gebracht waaronder twee tweelingen. Ik ben dol op baby’s en vind de dreumesen ontzettend leuk, op hun kromme beentjes lopen ze parmantig rond en ontdekken de hele dag door allemaal nieuwe dingen.
Mijn eigen ontdekkingstocht gaat ondertussen gewoon door, want zelfs als je 56 bent leer je elke dag iets nieuws. Door te mediteren en te mijmeren ontdek ik wat er binnenin mij leeft en ook door elke avond een kort dagverslag te maken. Ja hoor, gewoon in het schriftje met een mooie pen, dat is voor mij het echte schrijven. Zo heb ik in de afgelopen periode ‘het Tibetaanse Dodenboek’ bestudeerd van W.Y. Evans-Wentz. Dat klinkt natuurlijk niet echt gezellig, want over de dood hebben we het liever niet. Dat is ook de reden waarom we in de yogales Savasana zeggen als we de ‘lijkhouding’ bedoelen, de meeste leerlingen horen dat liever. Door deze asana in het Sanskriet te benoemen word je minder geconfronteerd met het feit dat je eigenlijk gewoon aan het oefenen bent om te liggen als een lijk. In zijn boek ‘Yoga Dipika’ omschrijft de bekende yogaleraar B.K.S. Iyengar (1918-2014) dit als volgt: ‘Het doel van deze asana (Savasana) is als een dood lichaam te worden. Als het leven is geweken blijft het lichaam stil en zijn bewegingen onmogelijk geworden. Door voor enige tijd bewegingsloos te blijven en de geest stil te houden terwijl je volledig bewust bent, leer je te ontspannen. Deze bewuste ontspanning versterkt en verfrist lichaam en geest. Maar het is veel moeilijker om de geest dan het lichaam stil te houden. Daarom is deze ogenschijnlijk gemakkelijke houding één van de moeilijkste om meester te worden.’ Verderop in deze tekst geeft Iyengar aan dat je de gedachten onder controle kunt krijgen door je te richten op de Prana stroom, de adem. ‘Constante vloeiende, verfijnde en diepe ademhaling zonder onrustige bewegingen van het lichaam kalmeert de zenuwen en maakt het denken rustig. De spanningen van de moderne beschaving vormen een belasting voor de zenuwen. Savasana is de beste remedie daartegen’.
En dat is zeker waar, wat Iyengar hier omschrijft: als je onrustig en gespannen bent en je hebt weinig puf om yogahoudingen te doen, kies dan voor Savasana en ga gewoon liggen op je mat. Dat advies geef ik ook aan mijn leerlingen: rol je matje uit na een lange werkdag en ga er gewoon op liggen. Plat op je rug, zonder kussen, je benen iets uit elkaar, je voeten laat je naar buiten vallen. Je armen liggen iets van het lichaam af met de handpalmen open, je lichaam in een rechte lijn. Sluit je ogen en kijk van binnenuit of je helemaal recht ligt en of de linker en de rechterkant van je lichaam in balans is. Voel de hele linkerkant, de vrouwelijke kant, de yin energie en voel daarna de hele rechterkant, de mannelijke kant, de yang energie en voel dan beide kanten tegelijkertijd. Het lijkt een hele eenvoudige oefening, maar het lastige is om de aandacht bij je lichaam te houden, daarvoor gebruik je je adem. Je loopt in gedachten van onder naar boven door je lichaam en ontspant elk lichaamsdeel op de uitademing. Benoem dit in jezelf, ‘ik voel mijn voeten en ik laat ze los’, ‘ik voel mijn benen en ik laat ze los’, etc. Zo kom je uiteindelijk bij je kruin en daar houd je de aandacht een poosje vast. Je kruin is het punt waarmee je verbonden bent met het universum, het goddelijke. Steeds als je in gedachten afdwaalt breng je je aandacht weer terug in je lichaam en bij je adem. Probeer het maar eens, als je zo een aantal minuten gelegen hebt (als een lijk) voel je je een heel ander mens en ben je weer springlevend!
Het Tibetaanse Dodenboek staat al jaren in mijn kast en ziet er nog uit als nieuw, ik heb het iedere keer weer opzij gelegd omdat je het niet leest als een romannetje.
Toch blijft het me fascineren en ben ik er nu eindelijk in begonnen, iedere dag lees ik een stukje tekst, zoals je in de bijbel leest of in een dagboek. Er zijn weinig boeken geschreven over dit onderwerp, de periode na het overlijden, wat ook logisch is want we weten eigenlijk niet wat ons te wachten staat. Toch zijn er teksten bewaard gebleven die ons een inkijkje geven in de Oosterse filosofie over ervaringen in het stadium van het sterven en is deze tekst door Padma Sambhava, een yogaleraar in de achtste eeuw naar Tibet gebracht en later op schrift gezet, vertaald en uitgelegd. De inleiding in het boek is van Carl Gustav Jung en deze Zwitserse psychiater en psycholoog die leefde van 1875 tot 1961 heeft in dit voorwoord duidelijk aangegeven dat het hier gaat om een bijzonder geschrift. Ik citeer een stukje tekst van hem uit deze inleiding om aan te geven waar het over gaat: ‘Het vraagt om een radicale verandering van standpunt en veel opoffering om de wereld te kunnen zien als iets dat ons ‘gegeven’ is door het wezen van de ziel. Het is veel rechtlijniger, dramatischer, indrukwekkender en daarom overtuigender aan te nemen dat alles mij overkomt, dan te observeren hoe ik alle dingen laat gebeuren. De dierlijke aard van de mens verhindert hem zichzelf te zien als de schepper van de gegevenheden’.
Dit vind ik een interessante gedachte waarbij wel wat nuances geplaatst moeten worden. Ik heb over dit onderwerp een keer een lange en moeizame discussie gehad met een leerling die uiteindelijk heeft geleid tot een breuk omdat we niet op dezelfde golflengte konden komen. Deze lieve dame had door haar verleden een enorme afkeer van alles wat met geloof te maken had en dat zorgde voor een erg radicale kijk op de wereld. Zij beschreef dat alles wat haar in het leven overkwam door haarzelf was gemaakt en dat zij de enige bron was waaruit alles mogelijk was, ze bedankt zichzelf hier elke avond voor. In mijn opinie ging het hierbij met name over het ego en niet over de ziel die onder invloed van het goddelijke, of het universum, het licht of hoe je het ook maar noemen wil een bepaalde kant op geleid wordt. Want dat is mijns inziens wat er in bovenstaande tekst wordt bedoeld. Je doet het niet zelf, je kunt je eigen leven niet helemaal naar je hand zetten, maar door meditatie en inspiratie sluit je je aan op de goddelijke stroom en dobber je mee de goede kant op. Soms zwem je een poosje tegen de stroom in, zoals ik laatst had met mijn inwerkperiode bij de zorgboerderij en merk je dat er allerlei obstakels op je pad komen waardoor je niet verder komt. Later merk je dan waarom die obstakels hier werden geplaatst en drijf je geleidelijk aan weer in de goede richting. Je doet dit niet zelf, maar het komt vanuit je eigen innerlijk en hoe beter je afgestemd bent, hoe beter je deze weg kunt (h)erkennen in jezelf.
Het Tibetaanse dodenboek geeft ons richtlijnen over de ‘genezing’ van de ziel die zich uitstrekt tot voorbij de dood. De instructies in het boek hebben tot doel de aandacht van de gestorvene tijdens alle opeenvolgende stadia van overlijden tot wedergeboorte gericht te houden op het doel van bevrijding. Misschien haak je nu af omdat je een andere filosofie of geloof hebt, dat is natuurlijk voor iedereen anders en we moeten elkaar daarin ook vrijlaten en respecteren. Ik geef alleen maar weer wat er op dit moment in mij speelt en dat het een zoektocht is, een zoektocht naar het onbekende, het onnoembare, het goddelijke en het spirituele. En dat het fijn is om dit met anderen te delen, zodat je samen met elkaar de puzzelstukjes in elkaar kunt leggen en zo weer verder kunt groeien. Ik sluit vandaag af met een stukje tekst van Jung uit de inleiding van het boek: ‘het doel van het onderricht is de ziel te herstellen in het bewustzijn van zijn (of haar) goddelijke afkomst dat door geboorte in een aards lichaam verloren ging.’ Na deze prachtige zin wens ik jullie een fijne week en ben ik heel benieuwd naar jullie ervaringen met dit onderwerp, laat je het weten? Liefs Annet
P.S. vergeet niet om in te schrijven voor het nieuwe yogaseizoen, alle opleidingen vind je hier terug: www.yogaschooldetoermalijn.nl/opleiding/yoga-docentenopleiding